4. ปฐมอปริชานนสุตฺตํ

[26] ‘‘สพฺพํ , ภิกฺขเว, อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย? จกฺขุํ, ภิกฺขเว, อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ รูเป อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ จกฺขุวิญฺญาณํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ จกฺขุสมฺผสฺสํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย…เป.… ชิวฺหํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ รเส…เป.… ชิวฺหาวิญฺญาณํ…เป.… ชิวฺหาสมฺผสฺสํ…เป.… ยมฺปิทํ ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กายํ…เป.… มนํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ ธมฺเม…เป.… มโนวิญฺญาณํ…เป.… มโนสมฺผสฺสํ…เป.… ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ อิทํ โข, ภิกฺขเว, สพฺพํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ

‘‘สพฺพญฺจ โข, ภิกฺขเว, อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กิญฺจ , ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย? จกฺขุํ, ภิกฺขเว, อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ รูเป อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ จกฺขุวิญฺญาณํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ จกฺขุสมฺผสฺสํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย…เป.… ชิวฺหํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ รเส…เป.… ชิวฺหาวิญฺญาณํ…เป.… ชิวฺหาสมฺผสฺสํ…เป.… ยมฺปิทํ ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กายํ…เป.… มนํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ ธมฺเม…เป.… มโนวิญฺญาณํ…เป.… มโนสมฺผสฺสํ…เป.… ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ อิทํ โข, ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายา’’ติฯ จตุตฺถํฯ

5. ทุติยอปริชานนสุตฺตํ

[27] ‘‘สพฺพํ , ภิกฺขเว, อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, สพฺพํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย? ยญฺจ, ภิกฺขเว , จกฺขุ, เย จ รูปา, ยญฺจ จกฺขุวิญฺญาณํ, เย จ จกฺขุวิญฺญาณวิญฺญาตพฺพา ธมฺมา…เป.… ยา จ ชิวฺหา, เย จ รสา, ยญฺจ ชิวฺหาวิญฺญาณํ, เย จ ชิวฺหาวิญฺญาณวิญฺญาตพฺพา ธมฺมา; โย จ กาโย, เย จ โผฏฺฐพฺพา, ยญฺจ กายวิญฺญาณํ, เย จ กายวิญฺญาณวิญฺญาตพฺพา ธมฺมา; โย จ มโน, เย จ ธมฺมา, ยญฺจ มโนวิญฺญาณํ, เย จ มโนวิญฺญาณวิญฺญาตพฺพา ธมฺมา – อิทํ โข, ภิกฺขเว, สพฺพํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ

‘‘สพฺพํ, ภิกฺขเว, อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย? ยญฺจ, ภิกฺขเว, จกฺขุ, เย จ รูปา, ยญฺจ จกฺขุวิญฺญาณํ, เย จ จกฺขุวิญฺญาณวิญฺญาตพฺพา ธมฺมา…เป.… ยา จ ชิวฺหา, เย จ รสา, ยญฺจ ชิวฺหาวิญฺญาณํ, เย จ ชิวฺหาวิญฺญาณวิญฺญาตพฺพา ธมฺมา; โย จ กาโย, เย จ โผฏฺฐพฺพา, ยญฺจ กายวิญฺญาณํ, เย จ กายวิญฺญาณวิญฺญาตพฺพา ธมฺมา; โย จ มโน, เย จ ธมฺมา, ยญฺจ มโนวิญฺญาณํ, เย จ มโนวิญฺญาณวิญฺญาตพฺพา ธมฺมา – อิทํ โข, ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายา’’ติฯ ปญฺจมํฯ